गभर्नर जस्तो शक्तिशाली पदमा पुग्न के चाहिन्छ योग्यता ?
काठमाडाैँ । नेपाल राष्ट्र बैंकको गभर्नर पद एक शक्तिशाली र जिम्मेवार पद हो, जसका लागि विशेष योग्यता र दक्षता आवश्यक पर्छ । यस पदमा नियुक्त हुने व्यक्ति नेपालका नागरिक हुनुपर्ने, उच्च नैतिक चरित्रको हुनु पर्ने र विभिन्न क्षेत्रका विशेषज्ञता प्राप्त हुनुपर्ने आवश्यकताहरू छन् ।
राष्ट्र बैंक ऐन, २०५८ को दफा २० अनुसार, गभर्नर पदको लागि आर्थिक, मौद्रिक, बैंकिङ, वित्तीय, वाणिज्य, व्यवस्थापन, जनप्रशासन, तथ्यांकशास्त्र, गणित वा कानूनमा कम्तीमा स्नातकोत्तर उपाधि र १० वर्षको कार्य अनुभव हुनुपर्ने व्यवस्था छ।
अर्थमन्त्रीको अध्यक्षतामा रहेको गभर्नर सिफारिस समितिले गभर्नरको नियुक्तिका लागि प्रक्रिया शुरु गरेको छ। यस समितिमा पूर्व गभर्नरहरुमध्ये एक सदस्य र आर्थिक, मौद्रिक, बैंकिङ, वित्तीय तथा वाणिज्य कानूनका लब्धप्रतिष्ठित व्यक्तिहरूका सदस्य रहनेछन् ।
समितिले तीन जनाको नाम सिफारिस गर्नेछ, जसमा डेपुटी गभर्नरहरूमध्ये एक जनाको नाम अनिवार्य रूपले सिफारिस हुनेछ। गभर्नरको काम र जिम्मेवारीहरू राष्ट्र बैंक ऐनमा स्पष्ट छन्।
गभर्नरले राष्ट्र बैंकको सञ्चालन र व्यवस्थापन, मौद्रिक तथा विदेशी विनिमय नीति कार्यान्वयन, बैंकको प्रतिनिधित्व, वाणिज्य बैंक र वित्तीय संस्थाहरूको ब्याज दर नीति निर्धारण, बैंकको तरलता र पुँजी कोषको पर्याप्तता निर्धारण लगायतका महत्त्वपूर्ण कार्यहरू गर्नेछन्।
यसैगरी, गभर्नरको अधिकारमा बैंकको एजेन्सी स्थापना र बन्द गर्ने, सेवा शुल्क निर्धारण गर्ने, र बैंकको सूचना प्रणालीको विकास र सञ्चालनसम्बन्धी निर्णय गर्ने कुरा पनि समावेश छ।
गभर्नरका लागि लब्धप्रतिष्ठित व्यक्तिहरू र डेपुटी गभर्नरहरूको नाम सिफारिस प्रक्रियामा सामेल हुनेछन्। यसका अतिरिक्त, लगानी बोर्डका सीईओ सुशील भट्ट जस्ता व्यक्तिहरू पनि गभर्नरको पदका लागि लबिङ गर्दैछन्।
अर्थमन्त्रीको नेतृत्वमा गठित सिफारिस समितिले अब तीन जनाको नाम सिफारिस गरेर नेपालको मन्त्रिपरिषद्मा पेश गर्नेछ। यस प्रक्रियामा गभर्नरको पदमा योग्य व्यक्तिहरूको चयन हुँदै छ, जसको परिणामस्वरूप नेपालको आर्थिक प्रणालीमा प्रभावकारी र स्थिर नेतृत्व सुनिश्चित हुनेछ।
