निर्वाचनपछि पनि मतदाता नाम दर्ता खुला गर्ने तयारी : नयाँ पुस्तालाई लक्षित अध्यादेश
काठमाडौँ । प्रतिनिधिसभा निर्वाचनको मिति घोषणा भइसके पनि मतदाता नामावली संकलनका लागि थप अवसर दिने कानुनी व्यवस्था हुन लागेको छ ।
मन्त्रिपरिषद्ले आइतबार पारित गरेको अध्यादेश बुधबार राष्ट्रपति कार्यालयमा पठाइनेछ र राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेलले जारी गरेपछि कार्यान्वयनमा आउनेछ ।
गृहमन्त्री ओमप्रकाश अर्यालका अनुसार, मतदाता नामावली ऐन, २०७३ को दफा ४ संशोधन गर्न आयोगसँग परामर्श गरेर गृह मन्त्रालयले अध्यादेशको मस्यौदा तयार गरेको हो ।
हालको प्रावधानअनुसार निर्वाचन घोषणा भइसकेपछि नयाँ नाम दर्ता गर्न पाइँदैन । तर नयाँ पुस्ता—विशेष गरी आन्दोलनपछि परिचित ‘जेन–जी’ भनिने युवाहरू मताधिकारबाट वञ्चित हुने देखिएपछि सरकारले अपवादस्वरूप नामावली खुला गर्ने बाटो रोजेको हो ।
अध्यादेशले निर्वाचन आयोगलाई तोकिएको अवधिभित्र नामावली संकलन गर्ने अधिकार दिनेछ । यसपछि अघिल्लो पटक छुटेकाहरू र भर्खरै मताधिकार पाउने योग्यतामा पुगेका युवाले पनि नाम दर्ता गराउन सक्नेछन् ।
‘‘यसले देशको महत्वपूर्ण राजनीतिक प्रक्रियामा नयाँ पुस्ताको सहभागिता सुनिश्चित गर्नेछ,’‘ मन्त्री अर्यालले भने । विदेशमा रहेका नेपालीलाई मताधिकार दिने तयारी पनि सुरु भएको उनको भनाइ छ ।
निर्वाचन आयोगले नामावली संकलन सकिएलगत्तै कार्यतालिका सार्वजनिक गर्ने तयारी गरेको छ । आयोगका प्रवक्ता नारायणप्रसाद भट्टराईका अनुसार, आयोगको अभ्यासअनुसार निर्वाचन अवधिका लागि करिब १२० दिन राख्ने परम्परा यथावत् रहनेछ ।
यसैबीच प्रधानमन्त्री सुशीला कार्की, अर्थमन्त्री रामेश्वर खनाल, गृहमन्त्री अर्याल र कानुनमन्त्री अनिलकुमार सिन्हासहितका मन्त्रीहरूसँग आयोगले छलफल गरेको छ ।
छलफलमा आवश्यक बजेट, जनशक्ति, शान्तिसुरक्षा र कानुन संशोधनका विषयमा सहमति खोजिएको थियो । अर्थमन्त्री खनालले निर्वाचन खर्च मितव्ययी बनाउनुपर्ने बताए भने प्रधानमन्त्री कार्कीले सरकारको पहिलो प्राथमिकता निर्वाचन भएको भन्दै ढुक्क भएर तयारी थाल्न आग्रह गरिन् ।
आयोगका प्रवक्ता भट्टराईले स्वच्छ, निष्पक्ष र मितव्ययी निर्वाचन गराउन सरकारसँग निरन्तर समन्वय हुने बताए । ‘अहिलेको प्राथमिकता भनेकै समयमै निर्वाचन सम्पन्न गर्नु हो,’ उनले भने ।
यसरी, नयाँ अध्यादेशले आगामी प्रतिनिधिसभा निर्वाचनलाई केवल प्रक्रियागत मात्र नभई पुस्तागत सहभागिता सुनिश्चित गर्ने अवसरका रूपमा समेत स्थापित गर्ने देखिएको छ ।
