सानीभेरी जलविद्युत् आयोजनामा लगानी जुट्यो : लुम्बिनी प्रदेशको समृद्धिको ढोका खुल्ने अपेक्षा
आयाेजनालाई जलविद्युत् आयोजना मात्र नभई प्रदेशको भविष्य निर्माण गर्ने दरिलो ढोकाका रूपमा लिइएकाे छ
दाङ । भदौ महिनाको सुख्खा आकाशमा देशकै जलविद्युत् क्षेत्रलाई नयाँ ऊर्जा दिने खबर आयो-रुकुमपूर्वको पुथाउत्तरगङ्गा गाउँपालिकामा निर्माण हुन लागेको सानीभेरी जलविद्युत् आयोजना (४४.५२ मेगावाट) को वित्तीय व्यवस्थापन टुंगिएको छ।
सिटिजन्स बैंकको नेतृत्वमा विभिन्न बैंक तथा वित्तीय संस्थाले लगानी गर्ने घोषणा गरेसँगै, लुम्बिनी प्रदेश मात्र होइन, सम्पूर्ण देशकै ऊर्जाखण्डमा एउटा नयाँ विश्वास थपिएको छ।
लगानी जुट्यो, आशा पलायो
लगभग नौ अर्ब ६० करोड रुपैयाँ लागत अनुमान गरिएको यो आयोजना २५ प्रतिशत स्वपुँजी र ७५ प्रतिशत ऋणबाट निर्माण हुने बताइएको छ ।
सिटिजन्स बैंकले मात्र दुई अर्ब ५० करोड लगानी गर्नेछ भने नविल, नेपाल इन्भेस्टमेन्ट मेगा, सानिमा र सिद्धार्थ बैंकले पनि अर्बौंको लगानी गर्न प्रतिबद्धता जनाएका छन् ।
वित्तीय संयोजन पक्का हुनु आफैंमा एउटा विश्वासको मतपत्र हो-नेपालको जलविद्युत् क्षेत्रमा अझै पनि लगानीकर्ताले भविष्य देखिरहेका छन् भन्ने ।
नदीको शक्ति, प्रदेशको शक्ति
सानीभेरी आयोजनाको विशेषता के हो भने, यो नदी प्रवाही प्रणालीमा आधारित आयोजना हो । प्राकृतिक नदीको प्रवाहलाई उपयोग गर्दै ४२ महिनाभित्र सम्पन्न गर्ने लक्ष्य लिइएको छ ।
आयोजना सम्पन्न भएपछि वार्षिक २८३.३७ गिगावाट घण्टा बिजुली उत्पादन हुने अनुमान गरिएको छ, जुन केवल विद्युत् आपूर्तिको मात्र सवाल होइन, लुम्बिनी प्रदेशकै औद्योगिकीकरण, ग्रामीण विद्युतीकरण र प्रदेशस्तरीय रोजगारी सिर्जनाको सवाल पनि हो ।
उत्पादित बिजुली बाफीकोट सबस्टेशन मार्फत राष्ट्रिय प्रसारण लाइनमा जोडिनेछ । यसरी प्रदेशमै उत्पादित बिजुली राष्ट्रिय जालोमा मिसिँदा लुम्बिनीले केवल उपभोक्ता नभई उत्पादक प्रदेश को पहिचान बनाउन सक्छ ।
प्रदेशको अर्थतन्त्रमा प्रत्यक्ष लाभ
जलविद्युत् आयोजनाले केवल बिजुली बेचेर राजस्व बढाउँदैन, यसले स्थानीय अर्थतन्त्रलाई घचघच्याउँछ । निर्माण अवधिमा हजारौं श्रमिकलाई रोजगारी मिल्छ, सडक र यातायातको पहुँच सुधार हुन्छ, स्थानीय होटल, पसल, निर्माण सामग्री व्यवसाय फस्टाउँछन् ।
दीर्घकालीन हिसाबले हेर्दा, उद्योगहरूलाई ऊर्जा आपूर्ति सजिलो भएपछि उद्योगमैत्री वातावरण तयार हुन्छ। लुम्बिनी प्रदेशको औद्योगिक करिडोरमा अझै विदेशी र स्वदेशी लगानी आकर्षित गर्न बिजुली स्थायित्वले ठूलो भूमिका खेल्नेछ।
उर्जा आत्मनिर्भरता र निर्यातको सम्भावना
नेपालको जलविद्युत् क्षमता करिब ८३ हजार मेगावाट अनुमान गरिएको छ, तर प्रयोग नगरी रहेको क्षमता अझै विशाल छ। सानीभेरी जस्ता मध्यम आकारका आयोजना लुम्बिनी प्रदेशलाई मात्र नभई देशकै ऊर्जा आत्मनिर्भरता अभियान सँग जोड्छन्।
उत्पादन बढी भएमा भारत र बंगलादेशलाई निर्यात गर्ने सम्भावना पनि छ। यसले प्रदेश र देश दुवैको विदेशी मुद्रा आम्दानी बढाउन मद्दत पुर्याउँछ ।
लुम्बिनीको समृद्धि यात्रामा मीलका पत्थर
लुम्बिनी प्रदेशको समृद्धि केवल कृषि, पर्यटन वा उद्योगमा मात्र अडिएको छैन । यसका लागि ऊर्जा चाहिन्छ। बिना बिजुली न त आधुनिक उद्योग चल्छ, न त कृषि यान्त्रिकीकरण सम्भव हुन्छ, न त पर्यटकीय पूर्वाधार विस्तार। यसैले सानीभेरी जस्ता आयोजना समृद्धि यात्राको ऊर्जा आधार हुन् ।
रुकुमपूर्वमा सुरु हुने यस आयोजनाले प्रदेशभित्रकै भौगोलिक विविधता, जलस्रोत उपयोग गर्ने क्षमता र सहकार्यको संस्कृतिलाई मजबुत पार्नेछ । यसलाई केवल जलविद्युत् आयोजना नभई प्रदेशको भविष्य निर्माण गर्ने दरिलो ढोका का रूपमा लिन सकिन्छ ।
नेपालले धेरै जलविद्युत् आयोजनाको सपना देखेको छ, तर सबैले वित्तीय व्यवस्थापनको बाधा पार गर्न सकेका छैनन्। सानीभेरीले त्यो बाधा पार्दै प्रदेश र राष्ट्रलाई नयाँ आशा दिएको छ । अब चुनौती छ-समयमै, गुणस्तरीय र दिगो निर्माण सम्पन्न गर्ने। यदि निर्धारित ४२ महिनाभित्र आयोजना सम्पन्न भई बिजुली उत्पादन सुरु हुन्छ भने, लुम्बिनी प्रदेशको समृद्धि यात्रामा सानीभेरी एक ऐतिहासिक मीलका पत्थर बन्नेछ।
ऊर्जा जहाँ हुन्छ, त्यहाँ सम्भावना हुन्छ । सानीभेरी जलविद्युत् आयोजनाले देखाएको बाटो लुम्बिनी प्रदेशलाई समृद्धिको उज्यालो ढोका खोलेरै छाड्नेछ ।
