फूलैफूलको तिहारमा फूल महँगो : विदेशी फूल बन्द, नेपाली फूलले बजार धान्न सकेन
विदेशी फूल आयातमा रोकपछि मूल्य आकासियो, उपभोक्ताको गुनासो-फूल पनि सुनजस्तै महङ्गाे पाे भयाे
काठमाडौँ । फूलैफूलको पर्व तिहार नजिकिँदै गर्दा राजधानीका बजारहरू फूलको सुगन्धभन्दा बढी मूल्यको चर्को गुनासोले भरिएका छन् । उपभोक्ताहरूको भनाइमा, यसपालि फूलको दर झन् ‘फूलफूल’ नभई ‘सुनसुन’ जस्तै भएको छ ।
गत वर्षसम्म ८ सय रुपैयाँमा पाइने एउटा झुप्पा फूल अहिले १ हजार २ सय रुपैयाँसम्म पुगिसकेको छ । नेपाली फूल उत्पादन सीमित हुँदा र विदेशी फूल आयातमा रोक लगाइएकाले बजारमा आपूर्ति घटेको व्यापारीहरूको भनाइ छ ।
“नेपाली फूलले बजार धान्नै सकेन, माग बढी छ, तर आपूर्ति निकै कम,” थापाथली फूल बजारकी विक्रेता मञ्जु श्रेष्ठ भन्छिन्, “विदेशी फूल रोकिएपछि हामीले तिहारमा बिक्री हुने सामान्य फूलहरू पनि महँगो मूल्यमा खरिद गर्नुपरेको छ ।”
कालोबजारी र उपभोक्ताको असन्तोष
फूलको माग हरेक वर्ष तिहारअघि जस्तै यो वर्ष पनि अत्यधिक छ । तर विदेशी फूल आयातमा रोकपछि बजारमा कालोबजारी फैलिएको उपभोक्ताहरूको गुनासो छ ।
रत्नपार्क नजिक फूल खरिद गर्न आएका उपभोक्ता नारायण केसी भन्छन्, “सरकारले विदेशी फूल रोकेको निर्णय राम्रो हो, तर बजार नियमन नभएपछि केही व्यापारीले मौका पाएका छन् । कालोबजारी खुलेआम भइरहेको छ ।”
काठमाडौ महानगरपालिकाले तिहारका लागि फूल र माला बिक्रीका लागि ३२ स्थान तोके पनि ती सबै स्थानमा समान मूल्य र मापन कायम गर्न सकिएको छैन । कतिपय ठाउँमा व्यापारीले मनपरी मूल्य लिएका छन् ।
स्वदेशी फूलको अभाव र किसानको चुनौती
फूल उत्पादनमा संलग्न किसानहरूले पनि आपूर्ति अभावको कारण बताउँदै बाली नष्ट हुने डर र समयमै मलखाद तथा प्राविधिक सहयोग नपाएको गुनासो गरेका छन् ।
गोदावरीका फूल उत्पादक किसान कमला बस्नेत भन्छिन्, “हामीले मखमली र सयपत्रीको खेती त बढाएका थियौँ, तर उत्पादन अझै पनि सीमित छ । देशभरका माग पुरा गर्न सजिलो छैन ।”
नेपालमा तिहारका बेला मात्रै सयपत्री, मखमली र गोदावरी फूलको वार्षिक खपत करिब १५ करोडको हुने अनुमान छ । तर उत्पादन त्यसअनुसार नभएकाले भारत र अन्य देशबाट आयात हुने फूलले नै विगतमा बजार सन्तुलन राख्ने गरेको थियो ।
प्लास्टिक फूलमाथि प्रतिबन्धको स्वागत
यसबीचमा उपभोक्ताहरूले भने प्लास्टिकको फूलमाथि लगाइएको प्रतिबन्धलाई स्वागत गरेका छन् । वातावरणमैत्री तिहार मनाउने प्रयासका रूपमा यो निर्णय सकारात्मक रहेको उनीहरूको भनाइ छ ।
उपभोक्ता सीमा कार्की भन्छिन्, “फूलको मूल्य बढे पनि प्लास्टिक फूल हटाएको राम्रो लाग्यो । साँच्चैको फूलको सुगन्ध र रंगले तिहारको माहोल बेग्लै हुन्छ ।”
बजार अनुगमनको माग
फूलको मूल्य वृद्धि र कालोबजारीका घटनासँगै उपभोक्ताहरूले सरकार र स्थानीय निकायलाई बजार अनुगमन सशक्त बनाउन माग गरेका छन् ।
“फूल किन्ने बेला साना बालबालिकासम्म मोलमोलाइमा अड्किनुपर्छ,” उपभोक्ता केसी भन्छन्, “तिहारको खुशी मनाउने बेला उपभोक्ता ठगिनु दुःखद हो ।”
फूल र संस्कृतिको सम्बन्ध
तिहार नेपालीहरूको भावनासँग जोडिएको पर्व हो । घर–आँगनदेखि देवताको पूजासम्म फूलको महत्त्व अविच्छिन्न छ । सयपत्री र मखमलीले सजाइएका घरहरू नेपाली संस्कृतिको सुगन्ध हुन् ।
तर यसपालिको तिहारमा फूलले महँगो भइकन पनि त्यो सुगन्ध बोकेको छ — परम्परा, प्रकृति र स्वदेशी उत्पादनप्रतिको आशाको सुगन्ध ।
