महाकाली किनारमा गरियाे विपिन जोशीको अन्त्येष्टि
महेन्द्रनगर । तिहारको रौनकले देशभर घरघर उज्यालो भइरहेको बेला कञ्चनपुरको भुजेलाघाटमा एउटा घर सन्नाटाले ढाकिएको थियो । त्यो घरमा दीपावलीको उज्यालो होइन, मृत शरीरको छायाँ फर्किएको थियो-दुई वर्षअघि इजरायल पढ्न गएका विपिन जोशीको।
महाकाली नदीको किनारमा बिहान बाक्लो कुहिरोमुनि विपिनको अन्त्येष्टि गरियो। नदीको बगरमा सयपत्रीका फूलहरू झरेका थिए, चिसो हावामा धुपको गन्ध मिसिएको थियो। सशस्त्र प्रहरीले सलामी अर्पण गर्दा विपिनका बुबा टोलाइरहेका थिए-त्यो क्षणमा न बोली थियो, न आँसु रोकिएको। दुबै किनारबाट दीप बगे, नदीसँगै गाउँका मानिसहरूको मौनता पनि बग्दै गयो।
विपिन दुई वर्षअघि सुदूरपश्चिम विश्वविद्यालयको ‘लर्न एण्ड अर्न’ कार्यक्रमअन्तर्गत अध्ययनका लागि इजरायल पुगेका थिए। गाउँका धेरैजसो युवाजस्तै उनी पनि पढ्न, कमाउन र फर्किएपछि केही नयाँ गर्न चाहन्थे तर त्यो यात्रा कहिल्यै पूरा हुन पाएन। सन् २०२३ को अक्टोबर ७ मा हमास लडाकुहरूले इजरायलमा आक्रमण गर्दा विपिन पनि त्यसैमा परे। त्यो दिनदेखि उनको नाम न सुनियो, न खबर आयो ।
दुई वर्षसम्म उनका अभिभावकले फोनको प्रत्येक घण्टीमा ‘सायद विपिनले गरेको होला’ भन्ने आशा राखे। फेसबुकमा उनको तस्बिर हेर्दा, र राति सुनसानमा नाम लिन पनि डर लाग्थ्यो। तर यस वर्ष असोजको अन्त्यमा इजरायली सेनाले फरेन्सिक परीक्षणपछि पुष्टि गर्यो-विपिनको सन् २०२३ कै अक्टोबरमा गोली लागेर मृत्यु भएको रहेछ। त्यो खबरले आशा चुँडियो, तर प्रतीक्षाको अन्त्य पनि गरायो।
सोमबार दिउँसो उनको शव इजरायलबाट काठमाडौं ल्याइयो। नेपाली सेनाको स्काइ ट्रकले उनलाई धनगढी पुर्यायो, र राति अबेर गृहजिल्ला कञ्चनपुरमा घर आइपुग्यो। घरको आँगनमा राखिएको कफिनमा सयपत्रीका फुलहरू मुरझाइरहेका थिए—त्यो फुल बहिनी पुष्पाले भाइटीकाका लागि तयार गरेकी थिइन्।
“यसपाली दाजुसँग टीका लगाउने सपना थियो,” पुष्पाको स्वर काँप्थ्यो, “तर दाजु त कफिनमै फर्किए।” परिवारका किशोर जोशीले भने, “लक्ष्मीपूजाको रातमा सधैं विपिन हाँस्दै आउँथे, यसपाली मौन फर्किए।”
भोलिपल्ट बिहान गाउँका सयौं मानिस विपिनलाई अन्तिम बिदाइ दिन भुजेलाघाट पुगे। नदी छेउमा खडा मान्छेहरू एकै दिशातिर हेरिरहेका थिए—त्यो काठको चितामा जसले एक उज्यालो भविष्यलाई खरानीमा बदल्दै थियो। सशस्त्र प्रहरीको सलामीपछि विपिनको पार्थिव शरीर महाकालीसँगै बग्यो। “देशका छोराहरू विदेशमा पसिना बगाउँछन्, कोही फर्केर अँगालो हाल्न आउँछन्, कोही यस्तै बक्सभित्र,” गाउँका एक वृद्धको स्वर गम्भीर भयो, “विपिनको कथा अब हाम्रो पुस्ताको सम्झना बन्यो।”
देशभर दीप उज्यालो झिलिमिली भइरहँदा जोशी परिवारको घरमा अन्धकार छाएको छ। सयपत्रीका माला सुकिरहेका छन्, तर सम्झनाका तन्तु अझै टुटेका छैनन्। बहिनी पुष्पा अझै पनि त्यो आँगनतिर हेरेर भन्छिन्, “दाजुको मुहार सम्झिँदा पनि आशा गर्छु, कहिल्यै नआएको फोन फेरि बज्ला कि ?”
